Opmaat tot een succesvolle onderzoeksloopbaan

Met steun van ZonMw kon dr. Roberto Narcisi (Erasmus MC) onderzoek doen naar het uitrijpen van stamcellen tot kraakbeencellen. Dat betekende een belangrijke impuls voor zijn loopbaan. ‘Mede hierdoor heb ik mijn ideeën kunnen vormgeven en mijn onderzoek kunnen opbouwen’, zegt hij. De onderzoeker met een passie voor wetenschapscommunicatie vindt het belangrijk om anderen deelgenoot te maken van de schoonheid van de wetenschap.

Dat de Italiaanse biotechnoloog dr. Roberto Narcisi (Erasmus MC) in Nederland terechtkwam, was eigenlijk toeval. ‘Op een conferentie in 2009 ontmoette ik het huidige hoofd van ons lab’, vertelt hij. ‘We bleken aan hetzelfde onderwerp te werken en hij nodigde me uit om de laatste zes maanden van mijn promotie aan het Erasmus MC door te brengen.’ Aldus geschiedde in 2010. Tien jaar later woont Narcisi hier nog steeds, inmiddels met vrouw en kinderen. Na zijn promotie bleef Narcisi drie jaar als postdoc in dienst van het Erasmus MC. ‘Daarna kon ik blijven dankzij verschillende subsidies, waaronder de TAS subsidie (Translationeel Adulte Stamcelonderzoek) van ZonMw. Die laatste stelde mij onder meer in staat om in de zomer van 2015 acht weken te verblijven aan Stanford University. Het was voor mij een heel leerzame ervaring om daar te werken met topwetenschappers. Ik draag die ervaring nog steeds met me mee en heb er profijt van in mijn onderzoek. Dat ik mijn loopbaan hier kon aanjagen en mezelf echt kon vestigen als onderzoeker, is voor een belangrijk deel te danken aan ZonMw’, zegt hij.

Kraakbeendefect

De subsidie kreeg Narcisi destijds toegekend voor onderzoek naar het laten uitrijpen van volwassen stamcellen naar gezond kraakbeen, het vakgebied waarin hij nog altijd werkzaam is. Patiënten met een kraakbeendefect in een gewricht – oftewel een ontbrekend stukje kraakbeen – kunnen klachten ervaren als pijn, stijfheid en beperking van bewegingsvrijheid. Helaas kan kraakbeen niet vanzelf terug groeien. Narcisi wil dit probleem aanpakken door huidcellen van de patiënt in het lab terug te brengen naar het stamcel-stadium en die vervolgens te laten uitrijpen tot kraakbeen. Daarna kan het kraakbeen worden teruggeplaatst bij de patiënt. ‘Met de TAS subsidie zocht ik naar factoren die je kunt toepassen om de uitrijping van stamcellen te bespoedigen’, legt hij uit. ‘Het gaat om zogenoemde transcriptiefactoren, bepaalde eiwitten, die de stamcellen stimuleren om kraakbeencellen te worden en die tot een meer homogeen en dus beter toepasbaar kraakbeen leiden.’ 

TWIST1-eiwit

Een van de gunstige transcriptiefactoren die Narcisi identificeerde, is het eiwit TWIST1. ‘Het was een mooie bevinding’, zegt hij. ‘TWIST1 maakt nog steeds deel uit van mijn onderzoek. Zo publiceerden we recent een artikel over het inzetten van TWIST1 om specifiek stamcellen te selecteren die een hoog potentieel hebben om goede kraakbeencellen te worden.’ Zijn onderzoek voert hij niet uit bij patiënten, maar in het lab. ‘Zo proberen we nu binnen de Medical Delta met de TU Delft om stamcellen te bioprinten.’ Sinds 2018 is Narcisi assistant professor aan het Erasmus MC. ‘Ik probeer mijn eigen groep op te bouwen, mijn eerste postdoc is recent gestart.’ Plannen om terug te keren naar Italië heeft hij niet. ‘En ook niet om naar een ander land te gaan, al werk ik wel samen met internationale onderzoekers. Ik volg mijn passie en mogelijkheden, en die zijn hier.’

Famelab-competitie

Een andere passie van Narcisi is wetenschapscommunicatie. In 2017 mocht hij namens Rotterdam meedoen aan de nationale Famelab-competitie. ‘Je krijgt drie minuten de tijd om een wetenschappelijk onderwerp uit te leggen, zonder PowerPoint-presentatie of wat dan ook. Ik gebruikte twee tennisballen om uit te leggen hoe stamcellen werken en maakte daar een mooi verhaal van.’ Blijkbaar met succes, want Narcisi won en mocht Nederland vertegenwoordigen op de internationale finale in Engeland. ‘Dat was een geweldige ervaring’, zegt Narcisi. ‘Ik ben daardoor ook gevraagd voor een TedX presentatie in Alkmaar.’

Schoonheid van wetenschap

Wat trekt de onderzoeker zo in wetenschapscommunicatie? ‘Ik wil mensen graag deelgenoot maken van de schoonheid van wetenschap’, antwoordt hij. ‘Of het nu middelbare scholieren zijn of promovendi. Zeker in deze tijden waarin er ook mensen twijfelen aan de waarde van wetenschap, is het goed om te laten zien hoe wetenschap werkt. Misschien stimuleert het sommige jongeren ook om zelf wetenschapper te worden, en anders ontstaat er in ieder geval wat meer begrip. Daarnaast vind ik het als onderzoeker ook mijn verantwoordelijkheid om te laten zien wat ik nou eigenlijk doe, zeker omdat de wetenschap grotendeels drijft op publiek geld.’